Sevgili öğretmenler,
Deprem sonrasında yakınlarınıza ve sınıfınızdaki çocuklara destek olmak için öncelikle kendinize iyi bakmanız, fiziksel ve ruhsal halinizin farkında olmanız ve bunun mümkün olduğunca iyi olmasını gözetmeniz gerekir. Kendi iyi olma halinizi koruyabilmeniz sayesinde yakınlarınıza ve sınıfınızdaki çocuklara destek olmanız kolaylaşacaktır. Öğrencilerinizle kuracağınız iletişim ve deprem sonrası onlarla okul ortamında kuracağınız ilişki biçimi çok önemlidir.
Hem kendi iyi olma halinizi koruyabilmenize hem de sınıfınızdaki çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlayacak davranışlara yönelik bazı önerilerimizi sunmak isteriz.
Afet sonrası, öncelikle kendi iyi olma halinizi korumaya gayret edin.
Kendinize bakmayı ihmal etmeyin. Mümkün olduğunca düzenli beslenmeye, dinlenmeye ve hareket etmeye çalışın. Size iyi gelen şeyleri yapmayı deneyin. Bu, kendinize karşı suçluluk ve öfke duymanıza neden olabilir; ancak bu duyguların da doğal ve geçici olduğunu unutmayın.
Günlük akışınıza dönmeyi deneyin. Bir afet sonrasında günlük alışkanlıklara dönmek biraz zaman alabilir. Çok acele etmeden, eskisi gibi aynı saatlerde yemek yemek ya da uyumak gibi deprem öncesindeki günlük rutinlerinizi sürdürmeye çalışın.
Hazır hissettiğinizde konuşun, paylaşın. Sizi anlayabildiğini düşündüğünüz insanlara deprem anında ve sonrasında yaşadıklarınızı anlatın. Düşünceleriniz ve duygularınızı paylaşmak, toparlanmanıza ve olup biteni daha iyi anlamanıza yardımcı olur.
Dayanışma içinde olmaya çalışın. Güvendiğiniz ve birbirinize her zaman destek olduğunuz kişilerle düzenli olarak iletişim kurmayı, onlarla konuşmaya devam etmeyi deneyin. Bu dayanışma ortamı, sizin iyi olmanıza destek sağlayabilir.
İhtiyaç halinde uzman desteği alın. Birkaç hafta içinde, afetin olumsuz psikolojik etkileri devam ederse ve başa çıkmakta zorlanırsanız, okulunuzun rehberlik servisi, bölgenizdeki rehberlik ve araştırma merkezi veya bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşebilirsiniz.
Afet sonrası, güvende hissetmeleri için sınıfınızdaki çocuklara destek olun.
Kendilerini güvende hissetmelerine destek olun. İlk günlerden başlayarak onlarla kuracağınız göz teması, onları dinlemeniz, duygularını ifade etmelerini sağlamanız, kendilerini güvende hissetmeleri için çok önemlidir.
Şefkatli, anlayışlı ve sabırlı olmaya gayret edin. Afet sonrası bazı çocuklar, öfkeli davranışlar, kurallara uymama, sınıf düzenini takip etmeme, aşırı hareketlilik veya tam tersi içe kapanıklık, yaşıtlarından daha küçük davranma eğilimi gösterebilir. Bu davranışlar, çocukların okula yeniden uyum sağlayıp güvende hissetmeleri ve sizin sınıf ortamındaki destekleyici tavrınız ile azalır.
Güven için fiziksel temas ihtiyaçlarına hazır olun. Sınıfınızdaki bazı çocuklar güvende hissedebilmek için size sarılmak, yakın durmak, dokunmak isteyebilirler. Kendinizi rahat hissettiğiniz ölçüde buna izin verebilirsiniz. Bazı çocuklar ise daha uzaklaşmış olabilir ve temastan çekinebilirler. Israrcı olmadan, orada olduğunuzu ve istediklerinde sizinle iletişim kurup size sarılabileceklerini hatırlatabilirsiniz.
Dinleyerek ihtiyaçlarını daha iyi anlayın. Onları can kulağıyla dinlemeniz ve soru sormalarına fırsat vermeniz, kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Ayrıca dinleyerek ihtiyaçlarını daha iyi anlayabilir ve onlara yardımcı olabilirsiniz.
Doğru ve yaşlarına uygun cevaplar verin. “Tekrar deprem olacak mı?” sorusuna, “Hayır, korkmayın, tekrar deprem olmayacak.” gibi doğru olmayan açıklamalar yerine, depremin gök gürültüsü, fırtına gibi bir doğa olayı olduğunu, bazen yerin üzerindeki toprakların hareket ettiğini ve bu yüzden de sarsıntılar olduğunu anlatabilirsiniz. Depremden korunmak için alabilecekleri önlemler olduğunu açıklayabilirsiniz. “Burada da deprem olacak mı?” sorusu geldiğinde “Şu anda burada benim yanımda güvendesiniz.” diyebilirsiniz.
Sordukları her sorunun cevabını bilemeyebilirsiniz. Cevabını bilmediğiniz veya cevaplamaktan çekindiğiniz sorular için: “Bu sorunun cevabını ben de bilmiyorum, bunu senin için araştıracağım.” şeklinde doğru bir cevap vermeniz çocukların size güvenmesi açısından önemlidir.
Duygularını dinleyin ve kabul edin. Çocukların kaygı ve korku gibi yaşadıkları duyguları size anlatmalarına izin verin. Özellikle deprem hakkında konuşmanız ve bu konuyla ilgili duygularından bahsetmeleri gerekmez. Kendilerini ifade edebilmeleri, sizinle iletişim kurmaları ve güvende hissetmeleri için onları dinlemeniz ve duygularını kabul etmeniz önemlidir.
Deprem planını birlikte gözden geçirin. Okulunuzun bir deprem planı yoksa mutlaka oluşturmalısınız. Ardından bu planı çocuklarla birlikte gözden geçirebilirsiniz. Okulunuzda gerekli tedbirlerin alındığından emin olmak ve bunu çocuklara söylemek, onların da güvende hissetmelerini sağlar.
Gün içinde yapılacaklar konusunda açık olun. Gün içinde ne yapılacağını, hangi etkinliklerin olduğunu bilmek, çocukların hazırlıklı olmalarını sağlar ve kaygılarını azaltmaya yardımcı olur. Bunu, onlarla birlikte de oluşturabilirsiniz. İlk günlerde/haftalarda güne başlarken çocukların ihtiyaçlarını veya duygularını dinlemek için sohbet alanı yaratabilir ya da gün içindeki serbest zaman gibi oyun oynanan, sanat çalışması yapılabilen anları genişletebilirsiniz.
Doğru kaynaklardan bilgi alın. Çocuklara yardımcı olmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri de doğru kaynaklardan bilgi almaktır. Onlarla ilgili danışmak istediğiniz bir konu olduğunda okul rehberlik ve psikolojik danışma servisine veya rehberlik ve araştırma merkezlerine danışabilirsiniz. Ailelerini de bu kurumlara yönlendirebilirsiniz.
Kaynaklar:
- Çocuk ve Ergenlerde Kayıp-Yas: Öğretmenler için Bilgilendirme Rehberi (Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, KFW, UNICEF)
- Sınıfınızda Öğrencilerinizle Depremle İlgili Konuşmak (Sosyal Duygusal Öğrenme Akademisi)
